Wiosna, sezon na szparagi w diecie kota i psa

Zdrowe psy i koty mogą jeść szparagi, zarówno białe, jak i zielone. Podawane w małych ilościach i odpowiednio przygotowane, nie powinny zaszkodzić. Lepiej je ugotować, bo na surowo mogą być zbyt twarde i trudne do strawienia.

Białe i zielone szparagi należą do tego samego gatunku roślin, a różnica w ich kolorze wynika ze sposobu uprawy. Białe szparagi rosną przysypane ziemią, bez dostępu do świata. Zielone zaś wyrastają ponad powierzchnię, gdzie pod wpływem promieni słonecznych zmieniają barwę.

Po co podawać kotu lub psu szparagi?

Szparagi są bogate w:

• błonnik (w tym: inulinę),
• witaminy z grupy B, w tym kwas foliowy (szczególnie zielone szparagi),
• przeciwutleniacze (m.in. witaminę C i witaminę E),
• flawonoidy (m.in. rutynę i kwercetynę).

Dla psów mogą być zdrowym, niskokalorycznym przysmakiem, zwłaszcza gdy borykamy się z nadwagą zwierzaka.

W przypadku kotów, które są obligatoryjnymi mięsożercami, warzywa, również szparagi, traktujemy jako urozmaicenie diety. Nie powinny stanowić jej podstawy. Są bogate w włókno, więc mogą się sprawdzić u kotów cierpiących na zaparcia.

w 100 g gotowanych warzyw	szparagi	marchewka	ziemniaki
woda	92,6 g	90,2 g	77,5 g
białko	2,4 g	0,76 g	1,71 g
tłuszcz	0,22 g	0,18 g	0,1 g
popiół	0,63 g	0,67 g	0,72 g
węglowodany	4,11 g	8,22 g	20 g
włókno	2 g	3 g	1,8 g
wapń	23 mg	30 mg	8 mg
fosfor	54 mg	30 mg	40 mg
żelazo	0,91 mg	0,34 mg	0,31 mg
sód	14 mg	58 mg	5 mg
potas	224 mg	235 mg	328 mg
cynk	0,6 mg	0,2 mg	0,27 mg
miedź	0,165 mg	0,017 mg	0,167 mg
mangan	0,154 mg	0,155 mg	0,14 mg
selen	6,1 µg	0,7 µg	0,3 µg
witamina C	7,7 mg	3,6 mg	7,4 mg
witamina B1	0,162 mg	0,066 mg	0,098 mg
witamina B2	0,139 mg	0,044 mg	0,019 mg
witamina B3	1,08 mg	0,645 mg	1,31 mg
witamina B5	0,225 mg	0,232 mg	0,509 mg
witamina B6	0,079 mg	0,153 mg	0,269 mg
foliany	149 µg	14 µg	9 µg
witamina A	1010 IU	17000 IU	2 IU
witamina E	1,5 mg	1,03 mg	0,01 mg

Kiedy szparagi mogą być szkodliwe dla kota lub psa?

Mimo swoich zalet szparagi mogą być potencjalnie szkodliwe dla kota lub psa.

Surowe szparagi nie są trujące, ale mogą być trudne do pogryzienia i strawienia, co może prowadzić do problemów żołądkowych. Ich nadmiar – nawet w wersji gotowanej – może wywołać biegunkę lub wzdęcia. Nie są więc najlepszym wyborem dla zwierząt o wrażliwym układzie pokarmowym.

Karmimy tylko pędami – inne części rośliny (jak liście czy owoce szparagów) mogą być toksyczne. W sklepie raczej nie spotkamy się z tymi elementami, ale pamiętaj o zabezpieczeniu hodowli w przydomowym ogródku przed dostępem czworonoga!

Nie karmimy szparagami z ludzkiego talerza – te najczęściej podawane są w towarzystwie zbędnych, a często szkodliwych dla kotów i psów dodatków (jak masło, sosy, przyprawy).

Po podaniu nowego warzywa zawsze trzeba obserwować reakcję zwierzęcia, a w razie wątpliwości skonsultować się z lekarzem weterynarii.

Szparagi zawierają puryny, ale w umiarkowanych ilościach – wg danych z japońskich badań 100 g surowych szparagów dostarcza ok. 33 mg puryn (dla porównania: 100 g surowej marchewki daje ok. 2,1 mg puryn, a surowego kalafiora – 57 mg). To i tak nieporównywalnie mniej niż w niektórych podrobach – przykładowo 100 g surowej wątroby wołowej zawiera ok. 220 mg puryn. Szparagi nie muszą być więc zupełnie pomijane w diecie niskopurynowej (np. u zwierząt cierpiących na hiperurykozurię). Choć nie powinniśmy przesadzać z ich ilością, szczególnie gdy mamy problem z uregulowaniem problemu.

Szparagi uchodzą za warzywa bogate w kwas szczawiowy, jednak ich sława w tym zakresie jest nieco przesadzona. W 100 g ugotowanych szparagów znajdziemy ok. 9-10 mg kwasu szczawiowego (to umiarkowana ilość). Dla porównania: 100 g gotowanych liści szpinaku dostarczy ok. 600 mg tego związku. Dlatego sporadyczne podanie szparagów w niewielkich ilościach nie powinno stanowić problemu, nawet u zwierząt borykających się z kamicą szczawianową. Choć nie wprowadzałabym ich znacznych ilości do codziennej diety.

Czy po szparagach mocz kota i psa śmierdzi?

Po zjedzeniu szparagów mocz kota lub psa może mieć dziwny zapach. To nic groźnego, choć u kotów korzystających z kuwety taki efekt będzie uciążliwy. Nie dotyczy to wszystkich zwierząt, ponieważ jest to cecha uwarunkowana genetycznie.

Winny jest kwas asparagusowy (szparagowy). W efekcie jego przemian powstaje śmierdzący związek siarkowy, którego zapach opisywany jest jako smród zgniłej kapusty. To kuzyn bardziej znanego metanotiolu – składnika obecnego w odstraszającej wydzielinie skunksów : )

Jak przygotować szparagi dla kota i psa?

Surowe szparagi mogą być zbyt ciężkostrawne, dlatego lepiej ugotować je do miękkości (na parze lub w niewielkiej ilości nieosolonej wody). Szparagi w diecie kota powinny być wręcz rozgotowane i zblendowane lub zmielone (aby maksymalnie ułatwić ich trawienie).

Przed gotowaniem koniecznie oderwij zdrewniałe końcówki szparagów. Grubsze pędy mogą być też zwłókniałe w środku (więc i gorzej strawne). Dlatego dla psa lub kota wybierałabym te cieńsze, młodsze sztuki.

Pamiętaj: białe szparagi są zwykle bardziej włókniste, więc zielone będą lepszym wyborem. Jeśli jednak zdecydujesz się na białe – nie zapomnij ich obrać.

Czas gotowania waha się, ale dla kota lub psa 10-20 minut powinno wystarczyć (białe szparagi gotujemy dłużej niż zielone). Dla kota szparagi przed podaniem najlepiej zblendować lub zmielić (aby były możliwie lekkostrawne).

Ile szparagów może zjeść kot i pies?

U zdrowego psa lub kota warzywa są dodatkiem, a nie podstawą diety. Porcja szparagów powinna być dostosowana do wielkości i wieku zwierzęcia.

100 g ugotowanych szparagów to tylko ok. 20 kcal.

Jedna sztuka waży ok. 30-40 g, co dostarczy ok. 6-8 kcal.

Nie przesadzałabym jednak – średniemu psu nie podawałbym więcej niż 1-2 szparagi, nie częściej niż 1-2 razy w tygodniu. Zaczynamy od małych ilości, aby sprawdzić reakcję.

Jeśli kot ma zaparcia, ilość warzyw (także szparagów) trzeba dobrać do innych parametrów jego diety, jego potrzeb i tolerancji.

Źródła i polecane publikacje

1. Asparagus, cooked, boiled, drained, FoodData Central, U.S. Department of Agriculture, online: https://fdc.nal.usda.gov/food-details/168390/nutrients, dostęp: 28.04.2025.
2. Carrots, cooked, boiled, drained, without salt, FoodData Central, U.S. Department of Agriculture, online: https://fdc.nal.usda.gov/food-details/170394/nutrients, dostęp: 28.04.2025.
3. H. McGee, Food & Cooking. An encyclopedia of kitchen science, history and culture, Hodder and Stoughton Ltd, London 2004.
4. Oxalate Table 2023 – tabela zawartości kwasu szczawiowego w produktach spożywczych, Harvard T.H. Chan School of Public Health, online: https://hsph.harvard.edu/wp-content/uploads/2024/07/OXALATE-TABLE-1.xlsx, dostęp: 28.04.2025.
5. Potatoes, boiled, cooked without skin, flesh, without salt, FoodData Central, U.S. Department of Agriculture, online: https://fdc.nal.usda.gov/food-details/170440/nutrients, dostęp: 28.04.2025.
6. USDA and ODS-NIH Database for the Purine Content of Foods Release 2.0 (2025), U.S. Department of Agriculture, online: https://www.ars.usda.gov/northeast-area/beltsville-md-bhnrc/beltsville-human-nutrition-research-center/methods-and-application-of-food-composition-laboratory/mafcl-site-pages/purine-content-of-foods/, dostęp: 28.04.2025.
7. D. Wnęk, Szparagi – właściwości, czy są zdrowe, jak je przygotować?,  Medycyna Praktyczna dla pacjentów, 29.01.2025, online: https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/372032,szparagi-wlasciwosci-czy-sa-zdrowe-jak-je-przygotowac, dostęp: 28.04.2025.

Zdjęcie w nagłówku: Art Rachen przez Unsplash.